Zincir bölünmesi-chain split nedir?
Zincir bölünmesi (chain split), blockchain ağlarının yeni kurallar veya fikir ayrılıkları nedeniyle iki farklı zincire ayrılmasıdır. Hard fork ve soft fork gibi türlerle gerçekleşen bu süreç, genellikle güvenlik iyileştirmeleri, ölçeklenebilirlik artırımı veya yeni özellikler eklemek amacıyla uygulanır.
-
Yazar :
Son güncellenme : 29.11.2024 - 21:03
Zincir bölünmesi (chain split), bir blockchain ağı üzerinde fikir birliğinin bozulması veya yeni kuralların uygulanması nedeniyle ağın iki farklı versiyona ayrılmasını ifade eder. Bu durum, mevcut blockchain protokolünün geliştirilmesi, değiştirilmesi veya bir soruna çözüm getirilmesi amacıyla ortaya çıkabilir. Zincir bölünmesi, blockchain teknolojisinin doğası gereği, merkezi olmayan yapıda çalışan katılımcılar (madenciler, doğrulayıcılar ve kullanıcılar) arasında uyumsuzluk yaşandığında meydana gelir.
Blockchain ekosisteminde zincir bölünmesi, genellikle “fork” (çatallanma) olarak adlandırılır. Zincir bölünmeleri, blockchain ağını kullanan topluluk için hem teknik hem de ekonomik etkiler doğurabilir. Bu süreç, genellikle mevcut blockchain üzerinde belirli bir değişiklik yapılması gerektiğinde veya topluluğun gelecekteki yönü konusunda anlaşmazlıklar yaşandığında gerçekleşir.
Rehber İçeriği
Zincir bölünmesi nasıl çalışır?
Blockchain ağları, dağıtık bir yapıya sahip olduklarından, ağın işlemesi için tüm katılımcıların üzerinde anlaştığı bir protokol (kurallar bütünü) kullanır. Eğer bu protokolde bir değişiklik yapılması gerekirse, tüm katılımcıların yeni kurallara uyum sağlaması beklenir. Ancak bazı durumlarda tüm katılımcılar değişiklik üzerinde hemfikir olmayabilir. İşte bu noktada zincir bölünmesi ortaya çıkar.
Zincir bölünmesi sırasında, yeni kuralları kabul edenler ağın bir tarafında ilerlerken, eski kuralları savunanlar farklı bir zincir oluşturarak eski ağ üzerinde çalışmaya devam eder. Sonuç olarak, iki bağımsız blockchain oluşur. Bu zincirlerin her biri farklı bir topluluğa, farklı bir vizyona ve genellikle farklı bir kripto para birimine sahip olur.
Zincir Bölünmesi Türleri
Soft Fork (Yumuşak Çatallanma)
Soft fork, blockchain protokolünde yapılan geriye dönük uyumlu bir değişikliktir. Bu tür bir bölünmede, eski kurallara göre çalışan düğümler (nodes), yeni protokolü anlamasa bile ağda işlem yapmaya devam edebilir. Soft fork, genellikle ağ üzerinde küçük değişiklikler yapmak veya kuralları daha sıkı hale getirmek için kullanılır. Soft fork sırasında ağ kalıcı olarak ikiye ayrılmaz, çünkü eski ve yeni kurallar bir arada çalışabilir.
Örnek: Bitcoin Segregated Witness (SegWit) güncellemesi. Bu soft fork, Bitcoin blockchain’inde işlem kapasitesini artırmak ve bazı güvenlik iyileştirmeleri yapmak için uygulandı.
Hard Fork (Sert Çatallanma)
Hard fork, blockchain protokolünde yapılan ve eski kurallarla uyumsuz olan köklü değişikliklerdir. Hard fork, ağın kalıcı olarak ikiye ayrılmasına yol açar. Yeni kuralları kabul eden düğümler yeni zincirde işlem yaparken, eski kuralları takip edenler orijinal zincirde işlem yapmaya devam eder. Hard fork genellikle büyük fikir ayrılıkları veya önemli protokol değişiklikleri sırasında ortaya çıkar.
Örnek: Bitcoin ve Bitcoin Cash ayrımı, 2017 yılında gerçekleşmiş bir hard fork’tur. Bitcoin topluluğu, blok boyutlarının artırılıp artırılmaması konusunda anlaşmazlık yaşamış ve bu durum, iki farklı blockchain’in oluşmasına neden olmuştur.
Zincir bölünmesinin nedenleri
Protokol Güncellemeleri: Blockchain ağında yeni özellikler veya işlevler eklemek gerektiğinde zincir bölünmesi gerçekleşebilir. Örneğin, işlem hızını artırmak veya maliyetleri düşürmek için protokolde değişiklik yapılabilir.
Fikir Ayrılıkları: Blockchain toplulukları, ağın gelecekteki yönü, ölçeklenebilirlik çözümleri veya yönetim politikaları gibi konularda anlaşmazlık yaşayabilir. Bu tür durumlarda farklı görüşlere sahip gruplar, kendi vizyonlarını hayata geçirmek için zinciri bölebilir.
Güvenlik Güncellemeleri: Bir blockchain ağında güvenlik açığı tespit edildiğinde, bu sorunu gidermek için zincir bölünmesi gerekebilir.
Uyumluluk Sorunları: Yeni teknolojilerin uygulanması sırasında eski protokol yetersiz kaldığında zincir bölünmesi, yeni teknolojiyi entegre etmek için bir yöntem olabilir.
Ölçeklenebilirlik İhtiyaçları: Artan kullanıcı sayısı ve işlem hacmi, ağın mevcut kapasitesini aşabilir. Bu durumda, zincir bölünmesi çözüm olarak kullanılabilir.
Zincir bölünmesinin avantajları
Zincir bölünmesi, blockchain ağlarının gelişimini destekleyen bir süreçtir. Bir blockchain ağına yeni özellikler eklemek, ölçeklenebilirliği artırmak veya güvenlik sorunlarını çözmek için kullanılabilir. Ayrıca, topluluk içindeki farklı fikirlerin uygulanmasına olanak tanır ve yaratıcılığı teşvik eder. Zincir bölünmeleri, blockchain teknolojisinin inovasyon potansiyelini artırarak daha geniş bir kullanım alanı sağlar.
Zincir bölünmesinin dezavantajları
Zincir bölünmesi, topluluk içinde bölünmelere yol açabilir. Fikir ayrılıkları nedeniyle kullanıcılar ve geliştiriciler arasında kalıcı çatışmalar yaşanabilir. Yeni oluşturulan zincir, yeterli benimsenme sağlamazsa ekonomik değer kaybı riski ortaya çıkar. Ayrıca, bölünme sonrası her iki zincirin sürdürülebilirliğini sağlamak teknik zorluklar yaratabilir.
Zincir bölünmesine örnekler
Bitcoin ve Bitcoin Cash: 2017 yılında Bitcoin topluluğu, ölçeklenebilirlik sorunları konusunda fikir ayrılığı yaşadı. Bu anlaşmazlık, Bitcoin’in hard fork yaparak Bitcoin Cash’i oluşturmasıyla sonuçlandı. Bitcoin Cash, daha büyük blok boyutlarıyla daha hızlı işlem kapasitesine odaklandı.
Ethereum ve Ethereum Classic: 2016 yılında Ethereum blockchain’i üzerindeki bir DAO saldırısı sonucunda, fonların iade edilip edilmeyeceği konusunda topluluk ikiye bölündü. Ethereum (ETH), hack olayını geri alacak bir hard fork uygularken, Ethereum Classic (ETC) eski zincirde devam etmeyi tercih etti.
Cardano Alonzo Hard Fork: Cardano, performansını artırmak ve yeni özellikler eklemek için hard fork sürecini düzenli olarak kullanmaktadır. Alonzo güncellemesi, ağın akıllı sözleşme işlevselliğini genişletmiştir.
