Teminatlı borç pozisyonları (CDP) nedir?

Kripto para ekosisteminin hızla gelişen bir parçası olan Merkeziyetsiz Finans (DeFi), kullanıcıların geleneksel finansal sistemlere olan bağımlılığını ortadan kaldırmayı hedefliyor. DeFi dünyasında önemli bir araç olan Teminatlı Borç Pozisyonları (CDP), kullanıcıların varlıklarını teminat olarak gösterip borç almalarına olanak tanıyan bir mekanizmadır. Özellikle akıllı sözleşmeler ve blockchain teknolojisi üzerine inşa edilen bu sistem, merkeziyetsizlik ve şeffaflık gibi önemli avantajlar sunar. CDP mekanizması, yalnızca borç almayı kolaylaştırmaz, aynı zamanda stabilcoinlerin oluşturulması, yatırım stratejilerinin yürütülmesi ve pasif gelir elde edilmesi gibi çok çeşitli finansal kullanım alanlarına hizmet eder.

Teminatlı borç pozisyonları (CDP) nasıl çalışır?

CDP’nin temel mantığı, kullanıcıların belirli bir değerdeki kripto varlıklarını akıllı sözleşmeye kilitleyerek borç almasıdır. Kullanıcılar, bir DeFi protokolü aracılığıyla teminat olarak kripto varlıklarını kilitler. Örneğin, bir kullanıcı Ethereum (ETH) veya Bitcoin (BTC) gibi bir kripto para birimini protokole göndererek sistemde teminat oluşturur. Bu varlıklar, akıllı sözleşme tarafından güvence altına alınır. Kilitlenen teminata karşılık, kullanıcı belirli bir miktarda borç alabilir. Ancak alınan borç, teminatın piyasa değerinin altında bir değere sahiptir. Örneğin, teminat değeri 10.000 dolar olan bir kullanıcı, yalnızca 6.000 dolar borç alabilir. Bu, teminatın değerindeki olası dalgalanmalara karşı sistemi korur.

Kullanıcı, aldığı borç karşılığında genellikle bir stabilcoin veya başka bir kripto varlık elde eder. Borçlanma süresi boyunca kullanıcı, borcun üzerine eklenen bir faiz veya kullanım ücreti ödemekle yükümlüdür. Faiz oranı, protokole ve piyasa koşullarına bağlı olarak değişebilir. Kullanıcı borcunu geri ödediğinde (ana para ve faiz), kilitli olan teminatı serbest bırakabilir. Ancak borç ödenmezse ya da teminatın değeri belirli bir seviyenin altına düşerse, akıllı sözleşme tarafından teminat likidite edilir. Teminatın piyasa değeri, sistemin belirlediği minimum teminat oranının altına düşerse, teminat otomatik olarak satılır ve borç kapatılır. Örneğin, bir protokol %150 teminat oranı gerektiriyorsa ve teminat bu seviyenin altına düşerse, sistem likidasyon başlatır.

Teminat Oranı, teminatın piyasa değerinin alınan borca oranını ifade eder. Çoğu sistem, yüksek teminat oranı (%150-%200 gibi) gerektirerek borcun güvence altına alınmasını sağlar. Maksimum Borç Limiti, kullanıcının alabileceği maksimum borç miktarını belirler. Bu, teminatın türüne ve protokolün politikalarına göre değişir. Likidasyon Eşiği, teminatın değeri bu eşik seviyesinin altına düştüğünde, sistemin otomatik olarak teminatı likidite etmesini sağlar. CDP mekanizmaları, genellikle sabit bir değere sahip stabilcoinlerin oluşturulmasını sağlar. Örneğin, MakerDAO platformunda CDP kullanarak DAI adlı stabilcoin üretilebilir.

CDP kullanım alanları

CDP sistemleri, teminat göstererek sabit bir değeri koruyan stabilcoinler üretmeye olanak tanır. Örneğin, MakerDAO platformunda kullanıcılar Ethereum teminatı karşılığında DAI stabilcoin oluşturabilir. Kullanıcılar, varlıklarını satmadan likiditeye ihtiyaç duyduklarında CDP mekanizmalarından yararlanabilir. Bu sayede, ellerindeki kripto varlıkların potansiyel değer artışından faydalanmaya devam ederken nakit akışı sağlayabilirler. CDP’ler, farklı piyasalardaki fiyat farklarından yararlanarak kâr elde etme stratejileri için kullanılabilir. Borç alınan stabilcoinler başka varlıkları satın almak veya yatırım yapmak için kullanılabilir. Teminat olarak gösterilen varlıklar, bazı DeFi platformlarında ek gelir elde etmek için staking veya ödüllerle birleştirilebilir.

CDP’nin avantajları

Borçlanma süreci tamamen akıllı sözleşmelerle yönetildiğinden, aracı kurumlara gerek kalmaz. Tüm işlemler blockchain üzerinde gerçekleşir ve herkes tarafından doğrulanabilir. Kullanıcılar, teminat türlerini seçebilir ve borçlanma stratejilerini kişiselleştirebilir. CDP’ler, yatırımcıların çeşitli finansal ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde tasarlanmıştır.

CDP kullanmanın riskleri

Kripto varlıkların volatil yapısı nedeniyle teminatın değeri hızla düşebilir. Bu durum, teminatın otomatik olarak satılmasına yol açabilir. Çoğu DeFi protokolü, borcun güvence altında olmasını sağlamak için yüksek teminat oranları talep eder. Bu, kullanıcıların daha fazla varlık kilitlemesi gerektiği anlamına gelir. CDP sistemleri, tamamen akıllı sözleşmelere dayanır. Akıllı sözleşmelerdeki güvenlik açıkları veya hatalar, fonların kaybedilmesine neden olabilir. Kripto piyasalarındaki ani düşüşler, teminatın değerini etkileyebilir ve borçlu kullanıcıları zor duruma sokabilir.

CDP örnekleri ve popüler protokoller

MakerDAO, Ethereum ağı üzerinde çalışan ve DAI stabilcoin üretimi için kullanılan en popüler CDP platformlarından biridir. Aave ve Compound daha geniş teminat seçenekleri ve esnek borçlanma özellikleri sunar. Liquity, Ethereum tabanlı, düşük teminat oranı gereksinimi ile dikkat çeken bir CDP protokolüdür.

Yazar Adle Dursun hakkında :

Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyoloji bölümü mezunu olarak, kripto para ve blockchain teknolojileri alanında kapsamlı araştırmalar yürütüyor ve sektördeki dinamikleri yakından izliyorum. Özellikle piyasa analizleri, teknoloji trendleri ve yatırım stratejileri üzerine yoğunlaşarak, alanında güncel ve profesyonel içerikler üretiyorum. Blockchain ekosisteminin gelişimine katkı sunmayı amaçlayan çalışmalarımla, hem sektörel bilgilere dayalı hem de geleceğe yönelik projeksiyonlar içeren içerikler hazırlıyorum.