Takastan Altına, Kağıttan Kripto Paralara, Paranın Gizemli Tarihsel Yolculuğu

Son güncellenme : 31.07.2019 - 21:33

Para… Hayatımızda sürekli olan bir nesne… Kimileri için bir araç, kimileri için bir amaç. Ne kadar olursa olsun yetmeyen, yokluğunun ve varlığının farklı dertleri olan bir nesne. Kimi zaman bir metal, kimi zaman bir kağıt, kimi zaman bir yazılım… Hayatımızda önemli bir yer edinen bu paranın tarihsel bir yolculuğuna çıkalım hep beraber isterseniz.

M.Ö 9000: Mısır’da Takas Başlıyor

Dünyada ilk alışveriş yönetimi şüphesiz takas yoluyla ile çıktı. En eski arşivlerden biri olan, Mısır’ın duvarlarında bulunan hiyeroglifler bize ilk takas işlemlerinin burada yapıldığını söylüyor. Mısırlılar inekleri koyunlar ile veya tahılları yağlar ile değiştirmek için pazarlar kurdular. Sonraları ticaret yollarına kayan bu pazarlar Mısırın değerli papirüsü ile arabalarını Afrika’nın değerli madenleri ile değiştirmelerini sağladı. Hiyerogliflerin anlattığına göre insanların o zamanlarda en çok dert yandığı konu malın değerini belirlemekmiş.

M.Ö 2000: Mezopotamya’da Takas Gelişiyor

Sümerlerin kil tabletleri gösteriyor ki binlerce yıl önce 22 bin litre arpa, 7 kilo yün, 15 litre yağ ve bir arazi satın alan Tupsikka adlı bir Sümerli, aslında paranın tarihindeki ilk izlerden birini bıraktı. Hatta M.Ö. 3100-3000 yıllarına ait daha eski bir tablet daha var: Mezopotamya’da işçilere birayla ödeme yapıldığını gösteren bir kil tablet.

M.Ö 600: Yer Anadolu… İlk Para Basılıyor

Takasın en büyük sorunu olan malın değerini belirleyememe Anadolu’da bir miktar aşılmaya çalışılmış. Lidya adında bir devlet tarihte bilinen ilk parayı bastı. Bu paranın bir yüzünde aslan motifi yer alırken diğer yüzünde basit işaretler yer alıyordu. Tarihte bilinen ilk para altın ve gümüş karışımından yani electrumdan oluşuyordu. Paranın ağırlığı farklı olduğu için , para ilk olarak sayılmak yerine tartıldı.

M.Ö 42-43: Yer Roma… Para Kitle İletişim Aracı Olarak Kullanılıyor

Yılların ilerlemesi ile madeni para yaygınlaşmaya başladı. Para altından, gümüşten ve diğer değerli metallerin karışımından basılmaya başlandı. Ama bu tarihsel yolculukta paranın amacı daha da genişliyordu. Brütüs halka daha iyi hitap edebilmek için paranın değerini düşürüp herkese yayılmasını sağladı. Daha sonra Roma İmparatoru Claudius’un İngiltere’ye karşı zaferini kutlamak amacıyla bastırdığı para da kitlesel iletişim aracı olarak dikkat çekici olmuştu.

11. Yüzyıl: Yer Çin… İlk Kağıt Para Kullanımı

İlk kağıt para bilindiği üzere Çin’de basıldı ve kullanılmaya başlandı. Büyük Ming hanedanlığı döneminde kullanılan bu kağıt paralar Marco Polo gibi kaşifler yardımı ile Avrupa’ya taşındı. Ama Avrupa bu değişime hazır değildi ve neredeyse 300 yıl sonra kağıt para kullanmaya başladı. İlk olarak Almanya’nın küçük bir kasabasında başlayan bu kullanıma en son İsveç dahil oldu. Ne trajikomik bir olaydır ki İsveç şimdilerde bankalar ülkesi olarak bilinir.

M.S 1871: Yer Amerika… İlk Elektronik Para Kullanımı

Western Union 1861’de, tüm Amerika’yı dolaşan bir telefon hattı kurdu. Kızılderili kabilelerinin sabotajları sonucu bir süre yavaşlayan süreç sonradan hızlandı ve 1871 yılında telgraf üzerinden ilk fon transferi yapıldı. Elektronik para kavramı işte bu şekilde başlamış oldu.

M.S 1950: Kredi Kartı Doğuyor

Frank McNamara 1950 yılında yediği bir akşam yemeği sonrası, hesabı ödeyecek kadar nakit taşımadığını anladı. Karısını nakit getirmesi için çağırmak zorunda kalan McNamara, benzer durumu bir daha yaşamayacağı konusunda kendi kendine söz verdi. Böylelikle dünyanın ilk kredi kartı olan Diners Club Card doğdu.

McNamara’nın yemek sonrası düştüğü o zor durum sayesinde bugün, Amerika ve Birleşik Krallık’taki işlemlerin yarıdan fazlası kartlarla yapılıyor.

M.S 2008: Yer Bilinmiyor… Bitcoin Ve İlk Kripto Paraların Doğuşu

Satoshi Nakamoto adlı bir kişi 2008 yılında yayınladığı  makalede yeni bir para tanıttı. Bu paranın bir merkezi yoktu. Kimse bu parayı basamıyordu. Bu paranın adı Bitcoin… İlk olarak 2009 yılında kullanılmaya başlanıldı.

Kullanıcılar ilk günlerde, bitcoin işlemlerinin değerlemesi üzerinde pazarlık yapmak için forumları kullanıyordu. 2010 yılında Papa John’un iki adet pepperoni pizzası için 10.000 bitcoin ödemek gerekebiliyordu. Bugün bitcoin öyle değer kazandı ki, bu pizzalar dünyanın en değerli pizzası olarak tarihe geçmedi sadece aynı zamanda o sipariş günüde Dünya pizza günü oldu.

Paranın tarihsel gelişimi böyle… Buğday olarak başlayan para altın, gümüş, kağıt, elektrik sinyali, kart ve bir yazılım oldu. Bundan sonra ne olur bilinmez ama giderek görünmez olacağı kesin…

Yazar Ramazan BOZKURT hakkında :

Merhabalar Ben Ramazan Bozkurt. Uzun süredir Finans alanında çalışmalar yürütüyorum. Bu süreçte uzmanlık alanımı kripto paralar ve blockchain teknolojisine yönelttim. Öğrenmeyi ve öğrenirken paylaşmayı seviyorum.