Non-Custodial (gözetimsiz) cüzdan nedir?

Yayınlanma: 18-12-2024 22:14

Non-custodial cüzdanlar, kripto para dünyasında yaygın olarak kullanılan bir cüzdan türüdür ve Türkçede “gözetimsiz” anlamına gelir. Bu tür cüzdanlar, kullanıcıların dijital varlıklarını tamamen kendi kontrollerinde tutmalarını sağlar ve çevrimdışı olarak da çalışabilir. Eğer kripto para satın aldıysanız, bu varlıklarınızı saklamak için non-custodial bir cüzdan tercih edebilirsiniz. Bu yazımızda, non-custodial cüzdanların ne olduğunu ve nasıl çalıştığını detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

Non-custodial cüzdan nedir?

Kripto para sahiplerinin varlıklarını depolamak için kullanabileceği birçok farklı türde kripto cüzdanı vardır. Ancak bunlar genel olarak iki geniş kategoriye ayrılabilir: Non-custodial ve custodial cüzdanlar.

Non-custodial cüzdanlar, kripto para kullanıcılarına varlıkları üzerinde tam kontrol sağlayan cüzdan türleridir. Bu cüzdanlarda, kripto varlıklarınızın anahtarları tamamen size aittir ve başka bir hizmet sağlayıcının müdahalesine gerek kalmadan yönetilebilir. Bu, kripto dünyasında “kendi bankanız olma” fikrinin somut bir örneğidir.

Kripto paralar, merkezi olmayan yapılarıyla bilinir. Bu nedenle, bu varlıkları depolarken kullanılan yöntemler de merkezi olmayan özellikler taşımalıdır. Non-custodial cüzdanlar, kullanıcıya üçüncü taraf bir hizmet sağlayıcıya güvenmek yerine kendi varlıklarını güvence altına alma sorumluluğunu verir.

Non-custodial cüzdanların temel özelliği, özel anahtarların yalnızca kullanıcıda bulunmasıdır. Bu anahtarlar, cüzdanınıza ve dolayısıyla varlıklarınıza erişim sağlar. Bu tür bir sistem, kullanıcıya tam bağımsızlık verirken aynı zamanda büyük bir sorumluluk da yükler. Özel anahtarların kaybedilmesi durumunda, fonlara erişim kalıcı olarak kaybedilebilir.

Ayrıca bu cüzdanlar, genellikle merkezi olmayan finans (DeFi) uygulamaları, NFT ticareti ve merkezi olmayan borsalarla (DEX) etkileşim için kullanılır. Örneğin: Uniswap, PancakeSwap gibi DEX’ler ve OpenSea gibi NFT platformları non-custodial bir cüzdan gerektirir.

Non-custodial cüzdanların çeşitleri

1. Masaüstü Cüzdanlar: Bilgisayara indirilen bir uygulama olarak çalışır. İnternet bağlantısına ihtiyaç duymadan varlıklarınıza erişim sağlar. Güvenlik, fiziksel cihazınızın korunmasına bağlıdır.
2. Mobil Cüzdanlar: Akıllı telefonlarda kullanılabilen uygulamalarla hareket halindeyken bile erişim sunar. Her an ulaşılabilirlik sağlar, ancak telefon kaybolursa risk oluşturabilir.
3. Web Cüzdanlar: İnternet tarayıcısı üzerinden erişim sağlanır. Kullanımı kolaydır, ancak güvenlik riskleri daha yüksektir.
4. Donanım Cüzdanlar: USB cihazlarına benzeyen fiziksel cüzdanlardır. Özel anahtarlar, cihazda saklanır ve internet bağlantısına maruz kalmaz. En güvenli cüzdan türü olarak kabul edilir.
5. Kağıt Cüzdanlar: Özel ve açık anahtarların fiziksel olarak bir kağıda yazıldığı yöntemdir. Güvenlik tamamen fiziksel korumaya bağlıdır.

Avantajları ve dezavantajları

Non-custodial cüzdanların en büyük avantajlarından biri, kullanıcıların kripto varlıkları üzerinde tam kontrole sahip olmalarıdır. Bu, varlıkların herhangi bir üçüncü tarafın müdahalesi olmadan yönetilebilmesi anlamına gelir. Aynı zamanda, bu cüzdanlar kullanıcıya tam gizlilik sunar; kişisel bilgiler veya kimlik doğrulama gerektirmediği için anonimliğinizi koruyabilirsiniz. İşlemlerin hızlı bir şekilde gerçekleşmesi de bir başka önemli avantajdır; çünkü herhangi bir aracı onay sürecine ihtiyaç duyulmaz. Ek olarak, bu cüzdanlar merkezi bir sistemden bağımsız olduğu için çevrimdışı veya çevrimiçi her an erişim imkanı sağlar.

Ancak non-custodial cüzdanların bazı dezavantajları da vardır. Bu cüzdanlarda tüm sorumluluk kullanıcıya aittir. Özel anahtarlar veya kurtarma ifadeleri kaybedilirse, varlıklarınıza erişim kalıcı olarak kaybedilebilir ve bunu geri almanın bir yolu yoktur. Kullanım açısından daha az kullanıcı dostu olmaları, özellikle kripto dünyasına yeni adım atanlar için zorlayıcı olabilir. Kurulum, yönetim ve güvenlik önlemleri, ilk kez kullanıcılar için karmaşık gelebilir ve öğrenme süreci zaman alabilir. Bu nedenle, non-custodial cüzdanların avantajlarından yararlanmak isteyenlerin, bu sorumluluklara hazır olmaları gerekir.

Custodial mı Non-Custodial mı?

Her iki cüzdan türünün de kendine özgü avantajları ve dezavantajları vardır. Non-custodial cüzdanlar, bağımsızlık ve gizlilik sunarken; custodial cüzdanlar, kolaylık ve kullanım basitliği sağlar. Hangi türü seçerseniz seçin, şu güvenlik önlemlerini almayı unutmayın:

• Güçlü şifreler kullanın.
• İki faktörlü kimlik doğrulama (2FA) etkinleştirin.
• Kurtarma ifadelerinizi güvenli bir yerde saklayın.

Sonuç olarak, seçim tamamen kullanıcı ihtiyaçlarına bağlıdır. Eğer tam kontrol ve gizlilik istiyorsanız non-custodial; kullanım kolaylığı ve destek arıyorsanız custodial cüzdanları tercih edebilirsiniz. Her iki durumda da, varlıklarınızı güvende tutmak için proaktif bir yaklaşım benimseyin. Aşağıda bu iki cüzdan arasındaki farkları görebilirsiniz:

En iyi non-custodial cüzdanlar

• MetaMask: MetaMask, 2016 yılında piyasaya sürülmesinden bu yana en popüler non-custodial cüzdanlardan biri olmayı başarmıştır. Kullanıcı dostu arayüzü ve basit kurulum süreci sayesinde hem yeni başlayanlar hem de deneyimli kullanıcılar için idealdir. Ethereum ağıyla uyumlu olan MetaMask, ayrıca Binance Smart Chain gibi diğer EVM uyumlu blockchain’lerini de destekler.
• MyEtherWallet (MEW): Ethereum ağına odaklanan MyEtherWallet (MEW), kripto dünyasında uzun bir geçmişe sahiptir. 2016’da piyasaya sürülen MEW, kullanıcıların Ethereum ve ERC-20 token’larını saklamalarına, göndermelerine ve almalarına olanak tanır. NFT’leri destekleyen MEW, aynı zamanda bir dizi merkezi olmayan uygulamayla entegre çalışır. Kullanıcı dostu arayüzü sayesinde özellikle Ethereum topluluğu içinde oldukça popülerdir. Ancak MetaMask ile karşılaştırıldığında daha az sayıda blockchain’i destekler. Önemli bir dezavantajı ise MEW kullanıcılarının phishing saldırılarına sıkça hedef olmasıdır, bu nedenle kullanıcıların dikkatli olmaları önemlidir.
• Coinbase Wallet: Coinbase tarafından sunulan non-custodial bir çözüm olan Coinbase Wallet, piyasaya 2018 yılında giriş yapmıştır. Merkeziyetsizlik ilkesini benimseyen bu cüzdan, kullanıcıların geniş bir yelpazede blockchain ağlarını ve token’larını yönetmelerine olanak tanır. Cüzdanın dikkat çekici özelliklerinden biri, Coinbase borsa hesabıyla isteğe bağlı entegrasyon sunmasıdır. Bu sayede kullanıcılar, varlıklarını kolaylıkla borsa hesaplarına aktarabilir. Ancak cüzdanın kendisi tamamen bağımsızdır ve KYC (Müşterini Tanı) gerektirmez. Kodunun açık kaynaklı olmaması, bazı kullanıcılar için dezavantaj olarak görülse de, güvenli ve sezgisel tasarımı sayesinde kullanıcı dostu bir deneyim sunar.
• Trust Wallet: Binance tarafından desteklenen Trust Wallet, hem yeni başlayanlar hem de deneyimli kullanıcılar için güçlü bir seçenektir. Çok çeşitli blockchain’leri destekleyen bu cüzdan, hem kripto para hem de NFT saklamaya olanak tanır. Ek güvenlik seçenekleri arasında biyometrik kimlik doğrulama ve güçlü şifre koruması bulunur. Kodunun açık kaynaklı olması, güvenilirliğini artırırken, kullanıcılar arasında yaygın bir güven oluşturmuştur. Ayrıca, stake etme gibi özellikler sunarak kullanıcıların varlıklarından pasif gelir elde etmesine olanak tanır. Kullanıcı dostu arayüzü ve mobil uygulaması, Trust Wallet’ı kripto dünyasında çok yönlü bir araç haline getirir.

Yazar Şerife Pekdoğru hakkında :

2019 yılında yaptığım yatırımla kripto sektörüne girdim. Aynı yıl blockchain teknolojisi hakkında yazmaya başladım ve şu anda KoinFinans’ta yazar olarak görev alıyorum. Kripto paralara ilişkin yasal düzenlemer takip ettiğim konuların başında geliyor.