Koşullu emir (stop loss) nedir, nasıl yapılır?

Koşullu Emir (Stop Loss), yatırımcıların piyasa hareketlerine göre zararlarını sınırlamak veya kârlarını korumak için başvurdukları bir stratejidir. Piyasa koşullarının hızla değişebildiği kripto para piyasalarında, hisse senedi ve forex gibi geleneksel finans piyasalarında da sıklıkla kullanılan bu emir türü, yatırımcılara belirli fiyat seviyelerinde otomatik alım veya satım yapma imkânı tanır.

Koşullu emir (stop loss) nedir?

Koşullu emir, belirlenen bir fiyat seviyesinin tetiklenmesi durumunda otomatik olarak bir işlem yapılmasını sağlayan emir türüdür. Bu tür emirler, hem satış hem de alış için kullanılabilir. Stop Loss, yatırımcıların kayıplarını sınırlamak için en yaygın kullanılan koşullu emirdir ve genellikle bir pozisyondan çıkılmak istenen fiyat seviyesini belirler. Örneğin, bir yatırımcı bir varlık aldıktan sonra, fiyatın belirli bir seviyenin altına düşmesi durumunda kayıpları sınırlamak amacıyla bir stop loss emri koyar. Bu sayede yatırımcı, fiyatı sürekli izlemek zorunda kalmadan kayıplarını kontrol altında tutabilir.

Koşullu emir türleri

Koşullu emirler farklı ihtiyaçlara yönelik olarak birkaç türde uygulanabilir. En yaygın türlerden biri, satış için kullanılan Stop Loss emirleridir. Bu emir türü, yatırımcıların bir varlık fiyatı belirlenen bir seviyeye düştüğünde otomatik olarak satış yapmasını sağlar. Örneğin, bir yatırımcı Bitcoin (BTC) satın aldıysa ve fiyatın 50.000 dolara düştüğünde zarar etmek istemiyorsa, 48.000 dolar seviyesinde bir stop loss emri verebilir. Fiyat bu seviyeye düştüğünde emir tetiklenir ve satış gerçekleşir.

Buna karşılık, alış için kullanılan Stop Buy emirleri, fiyat belirli bir seviyeye yükseldiğinde alım yapmak için devreye girer. Bu, genellikle yatırımcıların yükselen bir trendden faydalanmak istediği durumlarda tercih edilir. Örneğin, Ethereum (ETH) fiyatının 3.000 dolar seviyesine ulaşacağını düşünen bir yatırımcı, fiyat bu seviyeye geldiğinde alım yapmak üzere bir stop buy emri oluşturabilir.

Bir diğer popüler tür ise Trailing Stop Loss emirleridir. Bu tür emirler, yatırımcıların kârlarını korumak amacıyla kullanılır ve fiyat yükseldikçe stop loss seviyesinin de yükselmesini sağlar. Örneğin, Bitcoin fiyatı 50.000 dolardan 55.000 dolara çıktığında, %10’luk bir trailing stop loss emri, stop loss seviyesini otomatik olarak 49.500 dolara taşır. Bu, fiyat geri çekildiğinde belirli bir seviyede kârı korumaya yardımcı olur.

Koşullu emirlerin çalışma prensibi

Koşullu emirler, tetikleme fiyatı ve yürütme fiyatı gibi iki temel unsur üzerinden çalışır. Tetikleme fiyatı, emrin devreye gireceği seviyeyi ifade eder. Bu fiyat seviyesine ulaşıldığında emir aktif hale gelir. Yürütme fiyatı ise emrin piyasada hangi fiyattan gerçekleşeceğini gösterir. Örneğin, bir yatırımcı Bitcoin için 50.000 dolar tetikleme fiyatıyla bir satış emri verdiğinde, fiyat bu seviyeye ulaştığında emir tetiklenir. Ancak yürütme fiyatı, piyasanın o andaki likiditesine ve dalgalanmasına bağlı olarak biraz farklı olabilir. Bu durum, özellikle yüksek volatilite dönemlerinde slippage (kayma) olarak bilinen fiyat farklarına yol açabilir.

Koşullu emirlerin avantajları

Koşullu emirler yatırımcılara birçok avantaj sunar. Bunlardan ilki, zararı sınırlama olanağıdır. Koşullu emirler, belirli bir seviyede otomatik olarak işlem yaparak yatırımcıların kayıplarını kontrol altında tutmalarını sağlar. Ayrıca kâr koruma açısından da oldukça etkilidir. Trailing stop loss gibi dinamik emirler, fiyat yükseldiğinde kâr seviyesini koruyarak geri çekilmeler sırasında yatırımcıların kazançlarını güvence altına alır.

Bu emir türleri, aynı zamanda yatırımcıların sürekli piyasayı izleme gereksinimini de ortadan kaldırır. Otomatikleştirilmiş bir yapı sunan koşullu emirler, piyasa dalgalanmalarına karşı stratejik işlem yapmayı kolaylaştırır. Bunun yanı sıra, yatırımcıların duygusal kararlar almasını engelleyerek, planlı bir işlem stratejisi izlemelerine olanak tanır. Piyasada panik satışları veya aşırı iyimserlikle yapılan yanlış alımları önlemek, koşullu emirlerin sunduğu en büyük avantajlardan biridir.

Koşullu emirlerin dezavantajları

Koşullu emirlerin avantajlarına rağmen, bazı dezavantajları da bulunur. En önemli dezavantajlardan biri, yüksek volatilite dönemlerinde yaşanan fiyat dalgalanmalarıdır. Piyasada kısa süreli ani hareketler, koşullu emirlerin gereksiz yere tetiklenmesine neden olabilir. Örneğin, fiyatın çok kısa bir süre için stop loss seviyesine ulaşması durumunda, emir devreye girer ve pozisyon kapanır. Ancak ardından fiyat tekrar yükselirse, bu durum yatırımcı için zarar anlamına gelebilir.

Bir diğer dezavantaj, fiyat kayması (slippage) riskidir. Özellikle yüksek volatiliteye sahip kripto para piyasalarında, emir tetiklendikten sonra işlem fiyatı beklenenden farklı olabilir. Ayrıca, bu emirlerin teknik yapısı bazı yatırımcılar için karmaşık gelebilir. Yanlış ayarlanan bir koşullu emir, istenmeyen sonuçlara yol açabilir ve yatırımcıların zarar etmesine neden olabilir.

Koşullu emirlerin örnekleri

Koşullu emirler, hem geleneksel finans piyasalarında hem de kripto para piyasalarında yaygın olarak kullanılır. Örneğin, hisse senedi piyasasında bir yatırımcı, 100 dolardan satın aldığı bir hisse senedinin fiyatı 90 dolara düşerse satılması için bir stop loss emri verebilir. Benzer şekilde, kripto para piyasasında Bitcoin fiyatı 50.000 dolardayken, fiyatın 48.000 dolara düşmesi durumunda satış yapmak üzere bir koşullu emir ayarlanabilir.

Yazar Adle Dursun hakkında :

Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyoloji bölümü mezunu olarak, kripto para ve blockchain teknolojileri alanında kapsamlı araştırmalar yürütüyor ve sektördeki dinamikleri yakından izliyorum. Özellikle piyasa analizleri, teknoloji trendleri ve yatırım stratejileri üzerine yoğunlaşarak, alanında güncel ve profesyonel içerikler üretiyorum. Blockchain ekosisteminin gelişimine katkı sunmayı amaçlayan çalışmalarımla, hem sektörel bilgilere dayalı hem de geleceğe yönelik projeksiyonlar içeren içerikler hazırlıyorum.