Kripto para endüstrisi geleneksel finansal piyasalar güçlü bir alternatif olarak sunulmuş olsa da kusursuz bir sistem değildir. Var olan kusurlar ve yaşanan sorunlara rağmen güçlü bir şekilde ilerlemeye devam eden endüstrinin en büyük kurtarıcısı “çözümler” olarak da bilinen yardımcı ekosistemlerdir. Örneğin, ölçeklenebilirler bazı blockchain’ler için en büyük problem olarak ön plana çıkıyor. Blockchain’de artan işlem ve veri sayısına bağlı zorluklar, birçok ağın işleyişine zarar verecek noktaya gelmişti. İşte tam da bu noktada katman-1 (L1) ve katman-2 (L2) çözümler devreye giriyor. Peki Katman-1 ve Katman-2 çözümler nedir, ne anlama geliyorlar?
Katman-1 (L1) Çözüm Nedir?
Katman-1 genellikle bir blockchain’in kendisini veya blockchain’in temel seviyesini ifade eden bir kavram. Bitcoin (BTC), Ethereum (ETH) ve Litecoin (LTC) gibi daha temel blockchain’ler, bir katman-1 blok zincirinin örnekleridir. Bununla ilişkili çözümler genellikle orijinal blokchain’in kendisinde uygulanır. Bu, işlem kapasitesini artırmak için mekanizmaların veya kuralların değiştirilmesiyle gerçekleştirilir. Verilerin yanı sıra daha fazla kullanıcının ağda yer alması, L1 ölçekleme çözümlerine uygundur.
Belirgin Katman-1 ölçeklendirme çözümleri, fikir birliği protokolünü değiştirmeyi içerir. Bitcoin ve Ethereum gibi kripto varlıklar şu anda Proof-of-Work (PoW) konsensüs mekanizmasını kullanıyor. Bu, en güvenli algoritmalardan biri olarak lanse edilse de bazen oldukça yavaş çalışabiliyor. Tıkanmaların yanı sıra bu konsensüs ciddi bir enerji tüketimiyle beraber geliyor. Sonuç olarak, ağlar Hisse Kanıtı (PoS) konsensüs mekanizmasına geçmeyi tartışıyor ve genelde bunu uygulamak için doğru çözümleri arıyorlar. Bu konudaki en iyi örneklerden birisi olarak Ethereum blockchain’i gösterilebilir. Süreç tamamlanınca artık “madencilik” sürecine ihtiyaç duyulmayacak ve ağda yalnızca doğrulayıcılar yer alacak.
Diğer çözüm ise parçalama (sharding) adı verilen bir işlemdir. Bu terim Ethereum topluluğu arasında oldukça popülerdir. Kripto ağı, birçok ölçeklenebilirlik sorunuyla mücadele ediyor. Ethereum 2.0, Tezos, Qtum ve Zilliqa ile aynı şekilde çalışıyor.
Koinfinans.com olarak bildirdiğimiz üzere, Blockhain endüstrisindeki nispeten deneysel durumuna rağmen, parçalama, en sevilen Katman-1 ölçekleme seçeneklerinden biridir ve büyüyen dağıtılmış veritabanlarından ödünç alınan bir yöntemdir. Tüm ağı izlemeyi daha uygun hale getirmek için, parçalama, tüm blockchain ağının durumunu “parçalar” olarak bilinen ayrı veritabanlarına bölmeyi içerir. Bunu takiben, diğer birçok işlemin önünü açmak için parçalar ağ tarafından işlenir.
Katman-2 (L2) Çözüm Nedir? Katman-2 Ölçeklendirme Nedir?
Katman1’den farklı olarak Katman-2 çözümleri zaten var olan bir blockchain üzerinde çalışır. Burada, Katman-2, benzer bir mimariyi dahil ederek tek bir blok zinciri üzerindeki yükü azaltmak için dahil edilmiştir. Orijinal blockchain’i temel olarak, ana zincire paralel olarak çalışan ikincil ağlara dayanır. Bitcoin’in Lightning Network’ü, L2’nin önde gelen bir örneğidir.
Katman-2 ölçeklenebilirlik çözümleri, durum kanalları, yan zincirler ve iç içe blok zincirlerinden oluşur.
Yan zincirler, kendi doğrulayıcılarıyla işlem zincirlerine bitişik olan ayrı ağlardır. Bu, ana zincirin köprü akıllı sözleşmesinin, yan zincir ağının meşruiyetini bağımsız olarak doğrulamadığını gösterir. Sonuç olarak, yan zincir, ana zincirdeki varlıkları yönetme yeteneğine sahip olduğundan, iyi çalıştığı varsayılır. Ayrıca, yan zincirdeki herhangi bir güvenlik ihlaline rağmen ana zincir bu durumdan etkilenmez.
Yuvalanmış (nasted) blockchain’ler, ana zincirin üstünde değil, içinde çalıştıklar ve bu nedenle oldukça farklı yapıdadır. İç içe blockchain mimarisi genellikle, daha büyük bir ağ için kuralları belirleyen ve yürütmelerin birbirine bağlı bir alt zincirler ağında yer aldığı bir çekirdek blockchain’den oluşur. Ana zincir, her biri bir ebeveyn-alt bağlantıdan yararlanan birkaç blockchain katmanının temeli olarak hizmet edebilir. Ana zincir, alt zincirlere görevler atar, bu onları tamamlayan ve daha sonra onları ebeveyne geri ileten. Bir anlaşmazlığı çözmek zorunlu hale gelmedikçe, temel blockchain , bağlı zincirlerin ağ operasyonlarına katılmaz.
State channel ise işlem yapan varlıklar için iki yönlü bir iletişim ortamı oluşturmaktadır. Bu genellikle blockchain ve zincir dışı işlem kanallarını içerir. Kripto ağının işlem hızı ve kapasitesi bu durumda bir darbe alır.
Bir state channel, Katman-1 ağ düğümü doğrulamasına tabi değildir. Tersine, çoklu imza veya akıllı sözleşme yöntemi kullanılarak kilitlenen ağa yakın bir kaynaktır. Bir durum kanalının nihai “durumu” ve ilgili geçişler, bir işlem veya toplu işlem tamamlandıktan sonra temeldeki blockchain’e gönderilir.
Bitcoin Lightning Network, bir state channel’ın birincil örneğidir.
Son birkaç yılda, kripto endüstrisi kusursuz bir büyümeye tanık oldu. Sektöre giren yatırımcıların artan miktarı, ağları barındırmak için L1 ve L2 çözümlerini kullanmaya zorladı. Kitleler kripto para birimini keşfetmeye devam ettikçe, pazarlara daha fazla çözüm gelme şansı yüksekti.
Güncel fiyat hareketini buradan takip edebilirsiniz.
Sorumluluk reddi beyanı: Burada yazılanlar bir yatırım tavsiyesi değildir. Kripto para yatırımları, yüksek riskli yatırımlardır. Her yatırım kararı kişilerin kendi sorumluluğu altındadır. Son olarak Koinfinans ve bu içeriğin yazarı, kişisel yatırım kararlarından sorumlu tutulamaz.
