Ethereum virtual machine (evm) nedir?

Son güncellenme : 09.12.2024 - 22:02

Ethereum Virtual Machine (EVM), Ethereum blokzincirinin temel bileşeni olan ve akıllı sözleşmelerin yazılmasını, yürütülmesini ve doğrulanmasını sağlayan merkeziyetsiz bir sanal makinedir. Tüm Ethereum düğümleri (nodes), bu sanal makineyi çalıştırır ve aynı kodu aynı şekilde yürütür, böylece Ethereum ağında işlemler ve sözleşmeler global bir uyum içinde gerçekleşir. EVM’nin Turing tamamlayıcı bir sistem olması, matematiksel olarak çözülebilecek herhangi bir problemi programlayabileceğiniz anlamına gelir ve bu da onu diğer blokzincir platformlarından ayırır. Bu özellik, Ethereum’u merkeziyetsiz uygulamalar (DApp) geliştirmek için en popüler platformlardan biri haline getirir.

Evm nasıl çalışır?

EVM, bir yığın tabanlı makine olarak tasarlanmıştır ve her işlem için belirli bir hesaplama maliyeti gerektirir. Bu maliyet, “gaz” adı verilen bir ölçüm birimiyle ifade edilir ve işlemin karmaşıklığına bağlı olarak değişir. EVM’nin çalışma prensibi, yığın ve bellek sistemi, bytecode yürütme ve gaz tüketimine dayanır. Yığın, 256-bit genişliğindedir ve işlemler sırasında veriyi depolamak ve işlemek için kullanılırken, bellek geçici verilerin tutulduğu bir alandır. Akıllı sözleşmeler, EVM’nin anlayabileceği bir dil olan Ethereum bytecode formatına dönüştürülür ve EVM bu kodu çalıştırır. İşlemler sırasında harcanan gaz miktarı, Ethereum ağı üzerindeki yoğunluğa ve işlemin işlemci gücü ihtiyacına göre hesaplanır. Bu sistem, ağın kötüye kullanılmasını engeller ve düğümlerin kaynak tüketimini dengeler.

Evm’nin özellikleri

EVM’nin en önemli özelliklerinden biri, teorik olarak her türlü hesaplamayı gerçekleştirebilecek kapasiteye sahip olan Turing tamamlayıcı yapısıdır. Bu özellik, geliştiricilerin geniş bir yelpazede merkeziyetsiz uygulamalar ve karmaşık akıllı sözleşmeler geliştirmesine olanak tanır. Ayrıca, EVM tamamen deterministik bir yapıya sahiptir; bu, aynı giriş verileriyle tüm düğümlerde aynı sonuçların elde edileceği anlamına gelir. Güvenliği artırmak için EVM, dış dünya ile tamamen izole çalışır. Yani, içindeki kodun ağa, dosya sistemine veya diğer işlemlere doğrudan erişimi yoktur. Bu izolasyon, potansiyel güvenlik açıklarını en aza indirir ve kodların güvenli bir şekilde çalışmasını sağlar.

Evm ve akıllı sözleşmeler

EVM, akıllı sözleşmelerin yürütülmesi için gerekli ortamı sağlar. Geliştiriciler, Solidity veya Vyper gibi programlama dilleriyle akıllı sözleşmeler yazar ve bu sözleşmeler Ethereum ağı üzerinde çalıştırılır. EVM, bu sözleşmelerin belirli kurallara göre otomatik olarak çalışmasını sağlar ve böylece insanlar arasındaki güven ihtiyacını ortadan kaldırır. Örneğin, bir ödeme işlemi, akıllı sözleşmede belirlenen koşullar karşılandığında otomatik olarak gerçekleşir. Bu durum, finansal işlemlerden tedarik zinciri yönetimine kadar birçok kullanım senaryosu için devrim niteliğindedir.

Evm tabanlı blokzincirler

EVM, yalnızca Ethereum’da değil, Binance Smart Chain, Polygon ve Avalanche gibi diğer blokzincir platformlarında da kullanılmaktadır. Bu blokzincirler, EVM ile uyumlu oldukları için Ethereum üzerindeki akıllı sözleşmeler ve DApp’ler kolayca bu platformlara taşınabilir. Bu durum, geliştiricilere büyük bir esneklik sağlar ve Ethereum dışındaki ekosistemlerin büyümesini teşvik eder. EVM tabanlı blokzincirler, genellikle daha düşük işlem maliyetleri ve daha hızlı işlem süreleri sunarak kullanıcılar için cazip bir alternatif oluşturur.

Evm’nin avantajları ve dezavantajları

EVM’nin en büyük avantajlarından biri, geniş bir programlama dili desteği sunarak geliştiricilere esneklik sağlamasıdır. Ayrıca, yalıtılmış bir ortamda çalıştığı için akıllı sözleşmelerin güvenliğini artırır. Ancak, ölçeklenebilirlik sorunları ve yüksek gaz ücretleri, EVM’nin başlıca dezavantajları arasında yer alır. Artan işlem hacmi, ağın yavaşlamasına ve işlem ücretlerinin artmasına neden olabilir. Bu sorunlar, Ethereum 2.0 gibi ölçeklenebilirlik çözümleri ile aşılmaya çalışılmaktadır.

Evm’nin geleceği ve ethereum 2.0

Ethereum 2.0 güncellemeleri, EVM’nin ölçeklenebilirlik ve performansını artırmayı hedefleyen önemli değişiklikler sunmaktadır. Bu güncellemelerle birlikte, EVM’nin yerini daha hızlı ve esnek bir yapı olan Ethereum WebAssembly (eWASM) alabilir. eWASM, daha geniş bir programlama dili desteği ve daha düşük işlem maliyetleri sunarak geliştiriciler için daha çekici bir seçenek haline gelebilir. Ethereum 2.0’ın hisse kanıtı (proof of stake) sistemine geçişi, EVM’nin enerji verimliliğini artıracak ve daha fazla kullanıcıya hizmet vermesini sağlayacaktır.

Yazar Hasan Hüseyin Lif hakkında :

Ekonomi, blockchain ve kripto para alanlarında uzmanlaşmış bir yazar olarak, dijital finans dünyasındaki yenilikleri yakından takip etmekteyim. Üç yılı aşkın bir süredir KoinFinans bünyesinde kripto para piyasasına ilişkin güncel haberler, analizler ve sektörel gelişmeler üzerine içerikler üretmekteyim. Blockchain teknolojisinin ekonomik yapılar üzerindeki etkilerini, DeFi, NFT'ler ve merkez bankası dijital paraları gibi yenilikçi alanları kapsayan derinlemesine analizler sunarak sektördeki dönüşümleri değerlendirmekteyim. Kripto ekonomisinin geleceğine yönelik öngörülerimle, okuyuculara bilgi aktarımını amaçlamakta ve sektöre katkı sağlamaktayım.