ABD’de Federal Hükümet Kapatılıyor! Piyasalar Negatif!

Son günlerde gündemi ABD’deki federal hükümetin kapanma riski meşgul ediyor. Bu kapanmanın daha önceden piyasalar üzerinde endişe yarattığını ve şimdi de negatif fiyatlanabileceğini biliyoruz. Bu sebeple bu yazıyı siz değerli okuyucuları bilgilendirmek için ele alıyorum.

Federal Hükümetin kapatılması

ABD’nin yönetim sistemi hem Türkiye’nin hem de Avrupa’daki diğer devletlerin yönetim sistemlerinden oldukça farklıdır. Tarihte, bizim şuan ABD olarak bildiğimiz devlet tek bir devlet değildi. Bugünkü ABD eyaletleri önceden birer devletlerdi. Kendi kanunları vardı, kendi para birimleri vardı, hatta kendi merkez bankaları bile vardı. Ancak daha sonra bu eyaletler (yani devletler) birleşti ve bugünkü Amerika Birleşik Devletleri’ni oluşturdu. Böylece, bütün eyaletlerin üzerinde bir hükümet oluşturuldu. Bunun adı da Federal hükümettir.

Bugün bu eyaletler birtakım konularda kendi yasalarını belirleyebiliyorlar. Ancak, çoğunlukla federal hükümet tarafından alınan kararlara ve senatoda oluşturulan kanunlara uymak zorundadırlar.

Sistem temel olarak Amerikalıların deyişiyle “Check and Balance” yani, denge ve denetim şekline dayanır. Sistemin içerisinde birçok kurum ve kişi vardır. Ancak, bu kurum ve kişiler birbirlerinin üzerinde belirgin bir şekilde hakimiyet kuramazlar. Dolayısıyla bir karar alınması gerekiyorsa taraflar uzlaşmalıdır. Aksi takdirde karar alınamaz.

Bir örnek vermek gerekirse, hem muhalefetin hem de hükümetin istediği ancak nasıl olması gerektiği konusunda uzlaşamamaları nedeniyle “Obamacare’in” (sağlık hizmetleri ile ilgili büyük bir düzenleme) kabul edilmesi 10 yıl sürdü.

Yani, sistem içerisinde kimse kimseye üstünlük kuramadığı için karar almak uzlaşmakla mümkün. Bunun dezavantajı, karar almak uzun zaman alıyor; iyi tarafı, karar üzerinde uzun süre tartışıldığı ve uzlaşıldığı için yanlış karar alma olasılığı düşüyor.

Peki, federal hükümetin kapatılması ne demek?

Federal hükümetin birtakım işleri yürütebilmesi için borçlanması gerekiyor. Bunu borç senedi ihraç ederek yapıyor. Bunlar trilyonlarca Dolar değerinde olabiliyor. Mesela, Biden hükümetinin en son üzerinde durduğu altyapı planı için 2 trilyon Dolar’lık bir bütçe ayrılması planlanıyor. 2035 yılında ABD ekonomisi tamamiyle yenilenebilir enerjiye geçecek. Bugün Tesla gibi şirketlerin bu kadar güçlü fiyatlanmasının sebebi “yeşil ekonomidir”. Bu yeşil ekonomi meselesine daha sonra başka bir yazımda değineceğim.

Borç Tavanı

Ancak, federal hükümetin borçlanmasının da bir sınırı var. Bu sınır senatoda (bizdeki meclis) tartışılır ve Demokratlar ile Cumhuriyetçiler ortak bir miktarda anlaşır. Federal hükümetin yapabileceği en fazla borç miktarına “borç tavanı” denir. Eğer ki ortak bir borç tavanı hakkında anlaşamazlarsa ve federal hükümet sınırlarını aşarsa, bu durumda yargıçlar federal hükümetin kapatılmasına karar verebilir. Baya baya kapatılmasından bahsediyorum.

Federal hükümetin sağladığı bütün hizmetler bu süre içerisinde iptal ediliyor. Yani, hükümet çalışanlarının hepsi (can güvenliği sağlayanlar dışında) izine çıkarılıyor ve bu süre zarfında ödeme yapılmıyor. Çalışanların iş ile ilgili maillerini kontrol etmeleri bile yasak. Federal hükümetin sağladığı bütün hizmetler aksıyor.

Aşağıdaki resimde federal hükümetin kapanması sebebiyle kapatılan bir parkın tabelasını görebilirsiniz.

Dahası, işsizlik maaşı yada borç ödemesi gibi federal hükümetin fonladığı bütün ödemeler kapatma bitene kadar iptal ediliyor. Yani, bir okul federal hükümet tarafından fonlanıyorsa ve federal hükümet kapatıldıysa o okul geçici süreliğine kapatılır.

Bu süre zarfında geçici işsizlik ortaya çıkıyor. Federal hükümet çalışanları yada federal hükümete bağlı yerlerde çalışanlar ücret alamıyor ve hükümet tekrardan açılana kadar başlarının çaresine bakmaları gerekiyor. 2018 yılındaki kapanmada 800.000 işçi kapanma bitene kadar işsiz kaldı. Kapanma yaklaşık 16 gün sürdü. Bu kapanmanın hükümete olan maliyeti 2.1 milyar Dolar’dır.

Aşağıdaki tabloda bugüne kadar olan federal hükümet kapanmalarının tarihleri, ne kadar sürdüğü, maliyetinin ne olduğu gibi bilgiler mevcut.

Tabi bu,  aynı zamanda ABD borç senedine sahip olanlar için belirli bir süreliğine ödemenin yapılmayacağı anlamına gelir. Bu kapatma genelde çok uzun sürmez. Bugüne kadar ABD tarihinde 10 defa olmuştur. Bunlardan en uzun süreni 2018-2019 yıllarında (Trump dönemi) olmuştur ve 35 gün sürmüştür. En kısası ise 1 gün (aslında 4 saat) sürmüştür.

Federal hükümetin kapanması belirsizlik yaratacağı için piyasaları negatif etkilemesi mümkün. Bu sebeple yakından takip edilmeli. Senatoda henüz uzlaşmaya varılamadı. 30 Eylül uzlaşma için son gün. Eğer uzlaşma olmazsa federal hükümet belirli bir süreliğine kapanma yaşayabilir. Gerekli güncellemeleri sizler için Twitter adresimden yapmaya devam edeceğim.

Dostlarım, analiz zamanı geldi. Bu analizimde piyasalar için oldukça yakında olan bir riskten bahsedeceğim. ABD’de federal hükümetin kapanma riski mevcut. Bu daha önce Amerika tarihinde 10 defa daha yaşanmıştır. Federal hükümetin kapanması $BTC #BTC pic.twitter.com/D6QlEvnkse

— Furkan bozkurt (@BzkrtFrkn) September 27, 2021

Sorumluluk reddi beyanı: Burada yazılanlar bir yatırım tavsiyesi değildir. Kripto para yatırımları, yüksek riskli yatırımlardır. Her yatırım kararı kişilerin kendi sorumluluğu altındadır. Son olarak Koinfinans ve bu içeriğin yazarı, kişisel yatırım kararlarından sorumlu tutulamaz.

Yazar Furkan Bozkurt hakkında :

İstanbul Bilgi üniversitesi öğrencisiyim. Önceleri merak ederek başladığım kripto para ve finans konularını hala severek takip ediyorum. Bu alanda elde ettiğim bilgileri ve yaptığım çalışmaları paylaşmaktan keyif duyuyorum. Yaptığım detaylı piyasa analizlerini twitter hesabımdan paylaşıyorum. Beni takip ederek piyasayı daha yakından izleyebilirsiniz.